Algemeen.
In het hoofdstuk ‘Samenvatting’ van de begroting hebben we destijds aangegeven welke onderwerpen er in 2017 veel aandacht verdienden. Het jaar 2017 is het laatste volledige kalenderjaar dat we hebben kunnen besteden aan het realiseren van het coalitie- en collegeprogramma. In de voortgangsrapportage 2014-2018 ‘Afspraak is afspraak’ hebben we al gemeld dat:

• 44% van de actiepunten uit het coalitie- en collegeprogramma is verwezenlijkt en afgerond; waarvan 3 actiepunten in 2017.
• Over 50% van de actiepunten uit deze programma’s is een besluit genomen. Waarvan 2 actiepunten in 2017. De uitvoering of implementatie daarvan is gestart. Deze loopt permanent of nog enkele jaren door.
• In 2017 zijn 6 nieuwe actiepunten toegevoegd, die nog doorlopen in 2018 en verder.

Hieronder vermelden we op hoofdlijnen wat we vorig jaar hebben gedaan om de plannen te realiseren.

Welke speerpunten uit het coalitie programma hebben we gerealiseerd?

Sociaal Culturele Centra.

In 2016 is de Kinkel in Bemmel gerenoveerd. Er hebben diverse aanpassingen plaatsgevonden om het gebouw te verduurzamen. Ook is er intern een aantal ruimten aangepast om het gebouw nog beter in te richten op de wensen van de gebruikers. De buitenzijde van het gebouw is voorzien van een geheel nieuwe eigentijdse beplating en alle kozijnen van het gebouw zijn vervangen. Het gerenoveerde gebouw is begin 2017 opgeleverd en feestelijk geopend.
Eind 2016, begin 2017 is het Stadhues/Convent in Huissen in gebruik genomen als tijdelijke huisvesting voor de bewoners van Sancta Maria. De overige ruimten blijven eigendom van de gemeente en krijgen vanaf 2018 een sociaal-culturele bestemming. Daarom is hier vanaf 2017 al de bibliotheek gevestigd.

Ruimte voor Inwonersinitiatieven.

De raad heeft de beleidsnota ‘Met elkaar en voor mekaar’ in het eerste kwartaal van 2017 vastgesteld. We hebben onder andere een digitaal loket opengesteld voor initiatieven. Daar kunnen inwoners terecht als ze een initiatief hebben. Meerdere initiatieven zijn inmiddels gerealiseerd, zoals het bruggetje over de watergang die ligt tussen de Papenstraat en de straat de Oostervelden in Bemmel, extra zit- en rustbankjes in en rondom Doornenburg en de plaatsing van een extra speeltoestel in de speeltuin Batua, Loovelden. We stimuleren deze initiatieven door gebruik te maken van verschillende publicatie middelen.

• Verspreiden van flyers over inwonersinitiatieven;
• Maandelijks plaatsen van een artikel in het gemeentenieuws onder de noemer “inwoners aan zet”;
• Plaatsen van informatie over inwonersinitiatieven via gemeentelijke sociale media.

In 2017 zijn flinke stappen gezet bij het opstellen van Dorps-ontwikkelplannen. In Haalderen en Doornenburg is al een DOP vastgesteld en voor de Zilverkamp is gewerkt aan een WOP.
Parallel aan de inwonersinitiatieven hebben we de aanbevelingen van de rekenkamer ten aanzien van de wijkplatforms opgepakt. Medio 2017 is dit succesvol afgesloten en blijven we op een positieve manier de verbinding sterk houden met de 15 wijkplatforms / werkgroepen in Lingewaard.

Transformatie sociaal domein.

In december 2016 is het Beleidsplan Sociaal Domein 2017-2020: “Iedereen doet mee” vastgesteld door de gemeenteraad. Daarmee is de transformatie concreet gemaakt. Voor de veranderingen die dit met zich meebrengt hebben we in 2017 drie projecten gestart:

• Gebiedsgericht werken   à   de toegang tot welzijn, ondersteuning en zorg
• Preventie en niveau van ondersteuning   à   aanbod en behoefte brede basisvoorzieningen
• Meer en beter samenwerken   à   1 gezin – 1 plan – 1 regisseur

De projecten zetten, los van de inhoud, ook een beweging in gang. Van systemen en organisatie gaan we juist naar een samenwerking waarbij de inwoner weer centraal staat. We volgen hiermee een andere route naar gezamenlijke besluitvorming. Dit doen we in individuele gevallen waar inwoners hulp en ondersteuning nodig hebben, maar ook als het gaat om beleidsdoelen en de uitvoering daarvan.
Deze nieuwe aanpak heeft grote gevolgen  voor de werkwijze van de gemeente, voor onze partnerorganisaties en biedt veel meer ruimte aan onze inwoners. We gaan de komende jaren flinke stappen zetten. Bijvoorbeeld door in alle kernen te werken, door alleen nog compact en concreet beleid te maken samen met inwoners en door altijd met de inwoner te beslissen en niet over de inwoner. In 2017 hebben we al veel voorbeelden hiervan gezien, zoals het beleid voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, de dorps-ontwikkelplannen en het werk van de "kopgroep" die een nieuwe vorm heeft gegeven aan zorg en ondersteuning.
In onze regio is de samenwerking tussen gemeenten in 2017 formeel gemaakt met de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling Sociaal Domein (MGR). Gestart is met een module Inkoop Zorg en zijn modules Onderwijszaken en Werkgeversservicepunt voorbereid. Lingewaard speelde hierbij een prominente rol als voorzitter van het algemeen en dagelijks bestuur.

Voor wat betreft de overige  concrete resultaten van de transformatie verwijzen we naar programma 1 ''Deelname aan de samenleving''.

Financieel beleid.

Uitgangspunt van ons financieel beleid blijft een sluitende meerjarenbegroting. Structurele lasten worden gedekt met structurele baten. Nog steeds is er een zeer gematigde stijging van de lokale lasten. In het meerjarenperspectief is rekening gehouden met de afbouw van de precario opbrengsten over vijf jaar.
De reserves en voorzieningen zijn van voldoende omvang. We zijn door gegaan met het opheffen van kleinere reserves en voorzieningen, waardoor het overzicht en de transparantie zijn toegenomen. We hebben de leningenportefeuille teruggebracht naar € 60,7 miljoen. Zo is er sprake van een goede weerstandscapaciteit en zit er geen klem meer op de reserve.
In 2014 heeft de raad precariobelasting ingevoerd, in eerste instantie alleen voor gasleidingen. Bij de begroting 2016 is besloten dit ook voor elektriciteits- en waterleidingen te doen. De door het waterbedrijf aan de inwoners doorberekende precariobelasting wordt door de gemeente gecompenseerd.

Wat hebben we in 2017 verder nog bereikt?
In de begroting 2017 hebben de portefeuillehouders indertijd aangeven wat voor hen de belangrijkste prioriteiten waren. Hieronder geven we per portefeuillehouder aan welke resultaten er bereikt zijn.
Burgemeester Schuurmans
Integriteit.

In deze periode zijn de collegeleden vooraf gescreend en legt het college periodiek verantwoording af over gedeclareerde kosten. Drie maal hebben wij een introductiebijeenkomst georganiseerd voor nieuwe medewerkers. Tijdens deze bijeenkomst hebben zij de eed of gelofte afgelegd. In deze bijeenkomsten komt het thema integriteit aan de orde.
Een goed werkende aanpak van ondermijning in het openbaar bestuur vraagt om een aanpassing van de gedragscode voor politieke ambtsdragers. Wij zijn gestart met de voorbereiding hiervan. Een autoriteit op het gebied van integriteit die ons begeleid, adviseerde ons om dit proces (met o.a. een werkatelier) uit te stellen tot na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2018.
In onze gemeente werken we veel met privacygevoelige gegevens. We gaan zorgvuldig om met deze gegevens. Het privacy bewustzijn hebben we bevorderd, maar we moeten hierin nog een extra slag maken.

Veiligheid.

In het Integraal Veiligheidsplan 2017-2020 hebben we het veiligheidsbeleid verankerd. We hebben in samenwerking met politie, brandweer en omgevingsdienst op verschillende plaatsen op het bedrijventerrein Pannenhuis controles uitgevoerd in het kader van ondermijning. Ook hebben we actie ondernomen om de vestiging van Outlaw Motor Gangs te voorkomen.
We hebben een werkgroep opgericht die zich richt op woning-, auto- en schuur inbraken. Periodiek worden onder regie van de gemeente integraal de hotspots woninginbraken en auto-inbraken besproken en maatregelen genomen. Het aantal woning, auto en schuur inbraken is lager dan in 2016.
De boa’s hebben naast hun normale werkzaamheden extra aandacht gegeven aan de handhaving van de blauwe parkeerzone.
Om de jeugdoverlast te verminderen, hebben we met SWL, OM en de politie een convenant afgesloten. Ook is een nieuwe jeugdgroepenaanpak voor overlast gevende en problematisch groepsgedrag tot stand gebracht.

Wethouder Sluiter

Sociaal beleid.

Het aantal inwoners met een bijstandsuitkering is in 2017 licht gestegen. Onze ambitie was het om die toename te beperken tot 20% ten opzichte van 2015. Daarin zijn we geslaagd. Daarnaast zijn in 2017 910 aanvragen om ‘bijzondere bijstand’ ingediend en afgehandeld. Vooral het aantal aanvragen voor inrichtingskosten lag het afgelopen jaren hoger door de vestiging van statushouders.
Met de komst in 2017 van de website www.meedoeninlingewaard.nl kunnen mensen die een minimuminkomen hebben, zich ‘anoniem’ melden voor de ‘meedoen regeling’ en het ‘kind pakket’. De drempel is daardoor lager. Na de lancering van de website in 2017 is het aantal aanvragen voor minimaregelingen licht gestegen met 2,2%. Het aantal aanvragen voor specifiek kinderen steeg met bijna 23%.
We hebben in 2017 gewerkt aan het beter borgen van het Werkgever Servicepunt (WSP). Met andere gemeenten in onze regio en het UWV hebben wij de overgang voorbereid van het WSP naar de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling Sociaal Domein.

In 2017 zijn wij erin geslaagd om samen met andere gemeenten een goed alternatief te vinden voor de Sociale Werkvoorziening van de Gemeenschappelijke Regeling ‘Presikhaaf Bedrijven’. Eind 2017 zijn alle bedrijfsactiviteiten van Presikhaaf overgedragen aan het Arnhemse werkbedrijf Scalabor. Alle SW-ers blijven formeel in dienst van de GR maar zijn gedetacheerd bij Scalabor.

Ook in 2017 zorgden wij voor een goed pakket van WMO-voorzieningen. Voor een gedetailleerd overzicht van het gebruik en van de kostenontwikkeling verwijzen wij naar de toelichting op de jaarrekeningcijfers 2017. Het aantal personen met een Wmo-voorziening Begeleiding is in 2017 met 6% gestegen.
De klanttevredenheid over onder meer de toegang tot en de samenhang in de geboden hulp en ondersteuning was in 2017 ruim voldoende.
Eind 2017 is in vervolg op een motie van de gemeenteraad een onafhankelijk onderzoek gestart naar de uitvoering van de Wmo in de gemeente Lingewaard. De uitkomsten zijn in februari 2018 gepresenteerd.

De nadruk bij het publieke gezondheidsbeleid ligt vooral op preventie. De regionale GGD voert allerlei taken voor ons uit. Maar daarnaast hebben wij op lokaal niveau in 2017 7 aanvragen gehonoreerd via het Innovatiefonds Sociaal Domein, gericht concrete initiatieven rond preventie en zelfredzaamheid.

Ouderen, mantelzorgers en vrijwilligers.

Eind 2017 hebben we de beleidsnota’s en het uitvoeringsprogramma voor ouderen, mantelzorgers en vrijwilligers vastgesteld. Samen met inwoners zijn antwoorden geformuleerd op de vraag ‘waar is behoefte aan?’. De komende jaren gaan we met betrokken inwoners en lokale partners aan de slag om de maatregelen te realiseren.
Het budget dat in 2017 beschikbaar was voor het zgn. ‘Mantelzorgcompliment’ is slechts ten dele gebruikt omdat niet alle mantelzorgers die blijk van waardering ook hebben ‘opgehaald’. De komende jaren moet hiervoor meer aandacht komen.

Landschap.

Langs het Pannerdensch Kanaal is de zomerkade vanaf de Rijndijk naar het steenfabrieksterrein verlaagd. Voor een herinrichting rondom het steenfabrieksterrein zijn een bestemmingsplan en de benodigde vergunningen in procedure gebracht.  In de Gendtse uiterwaard is het herinrichtingsproject langs de Oeverwal (de zomerdijk met aanliggende woningen en gronden) opgeleverd. Het herinrichtingsplan voor de Bemmelse Waard was in 2017 nog onderwerp van beroep bij de Raad van State. In oktober 2017 is het ingestelde beroep ongegrond verklaard en daarmee kan de herinrichting worden uitgevoerd.

Woningbouw.

Er zijn vorig jaar 75 woningen nieuwe woningen opgeleverd, waarvan:

• 2 in Angeren,
• 2 in Bemmel,
• 2 in Gendt,
• 10 in Haalderen en
• 59 in Huissen.

Gepland zijn ca. 700 woningen tot eind 2020 (gemiddeld 175 per jaar). Er wordt nu gewerkt aan veel plannen zodat deze aantallen woningen  in de periode 2018-2020 opgeleverd worden.

Centrumontwikkeling Huissen.

De kaderstelling van de centrumontwikkelingen in Huissen voor wat betreft de detailhandels-structuur is vorig jaar afgerond. Er is een keuze gemaakt voor het versterken van het bestaande winkellint Langestraat Vierakkerstraat en tevens een alternatieve locatie aan de Langestraat aangewezen voor de AH-supermarkt. Deze supermarkt zal medio 2018 worden geopend. De herinrichting van de Markt in Huissen is deels gerealiseerd. De rest volgt in de 1e helft van 2018.

Wethouder Janssen

Sport.

We zijn in 2017 volop verder gegaan  met de uitvoering van maatregelen uit de Sportnota 2016-2020. De uitbreiding van velden op Sportpark Ressen is gerealiseerd. In 2017 is gestart met een onderzoek voor een (tijdelijke) oplossing van een turnaccommodatie voor SGS Huissen die eind 2018 de huidige locatie moet verlaten. De aankoop van de gronden ten behoeve van de verplaatsing van de Jonge Kracht worden begin 2018 afgerond. De kleine renovatie van de bestaande accommodatie is afgerond.
We hebben ook een revolverend fonds ingesteld om de verduurzaming van sportaccommodaties te kunnen financieren. Het revolverend fonds heeft een budget van € 264.000. In 2017 zijn wij gestart met het verduurzamen van een accommodatie uit het fonds.
Er is onder meer via de Sport- en Cultuur-coaches een flinke bijdrage geleverd aan kennisdeling, ondersteuning van verenigingsbesturen en aan de verbinding tussen sport en het brede Sociaal Domein. Het percentage niet-sporters blijkt in 2017 lager dan de eerdere prognose.

Bibliotheek.

Met de vaststelling van het Bibliotheekbeleid 2017-2020 (eind 2016) is een impuls gegeven aan de leefbaarheid van onze kernen, het aanpakken van laaggeletterdheid, de ontwikkeling van onze jeugd en cultuur. Jaarlijks onderzoeken we of in Bemmel en Gendt een verhuizing naar het sociaal cultureel centrum mogelijk is om zo levendige centra in alle kernen te realiseren. In Angeren, Doornenburg en Haalderen hebben we in 2017 servicepunten gerealiseerd. De eerste ervaringen hiermee zijn positief.

Recreatie en toerisme.

Voor de herinrichting van Park Holthuizen is een principebesluit genomen voor planologische medewerking. Bij de vaststelling van de begroting 2018 heeft gemeenteraad voorkeur aangegeven voor aankoop van een groenstrook. Het overleg over overkoepelende overeenkomst met de initiatiefnemer loopt nog.
Via regels in geactualiseerde bestemmingsplannen zijn mogelijkheden voor bed&breakfast en andere toeristische activiteiten verruimd. Daarmee is het voor initiatiefnemers gemakkelijker om een plan te realiseren. In 2017 zijn enkele initiatieven omgezet in een vergunning en/of in planologische medewerking.
In 2017 is gewerkt aan de nominatie van Fort Pannerden - onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie - als Unesco Werelderfgoed. De exploitatie bijdrage aan de Stichting tot beheer en instandhouding van Fort Pannerden is in 2017 éénmalig verhoogd van € 10.000 tot € 20.000 omdat de aanloop naar een gezonde exploitatie meer tijd vroeg.

Wethouder Peren

Mobiliteit en bereikbaarheid.

Eind 2017 heeft de raad het Gemeentelijk Mobiliteitsplan vast gesteld. Hiermee is budget gereserveerd om de komende jaren de noodzakelijke maatregelen te nemen.
Ook hebben we een principe besluit genomen over de mogelijkheden voor doorstroming van het verkeer tussen Bemmel en Nijmegen. Hiervoor is draagvlak bij beide gemeenten en de uitvoering zal in samenwerking plaats vinden.
Het verkeersbesluit voor het verlagen van de snelheid op alle dijkwegen is genomen. Tijdens weekends en feestdagen is het motorverkeer op de dijkwegen verminderd. Tegelijkertijd kan de uitvoering van tijdelijke maatregelen in 2018 starten. Hiermee is kapitaalvernietiging voorkomen, aangezien het waterschap de dijken binnen afzienbare zal veranderen. De definitieve maatregelen worden tegelijkertijd met deze maatregelen uitgevoerd. Eén en ander is inmiddels op losse schroeven komen te staan door de uitspraak van de rechter over de genomen maatregelen.
Het enige wat we in 2017 op dit gebied niet hebben kunnen realiseren is het aansluiten van alle huishoudens op het glasvezelnetwerk. Voornamelijk omdat we voor de investeringen hiervoor ook afhankelijk zijn van particulier initiatief.

Next Garden.

Eind 2017 is de GR Bergerden definitief ontbonden en zijn de gronden in bezit van de gemeente Lingewaard. De herontwikkeling van Next Garden gaat nu de tweede fase in. Prioriteit ligt hierbij op:

• Leefbaarheid, landschap en vestigingsklimaat. Ook een belangrijk deel van de projectactiviteiten valt hieronder. Waaronder het verbeteren van de toekomstmogelijkheden voor de (glas)tuinbouw);
• Duurzame energiemix als basis voor emissievrije teelt;
• Innovatie en startups in tuinbouw en biobased productie;
• Euregio Rhein-Waal als Nederlands-Duitse thuismarkt.

Regionaal Programma Werklocaties.

Na lange en moeizame onderhandelingen met de provincie en regio gemeenten is eind 2017 dit programma toch vast gesteld. We hebben hier voor onze gemeente het meest haalbare scenario binnen gehaald. Verdere uitwerking vindt plaats in 2018 en verder.

Kinkelvisie.

We hebben in 2017 een nieuwe visie voor het Kinkelgebied in Bemmel opgesteld. Deze is eind van het jaar door de gemeenteraad vastgesteld. De verdere uitwerking en uitvoering volgt in fasen vanaf 2018.

Revitalisering Zilverkamp.

Voor de clusters 1 en 2 van de wijk is een ontwerp gemaakt dat voorjaar/ zomer 2018 in uitvoering gaat. De clusters 3 en 5 volgen in de 2^e helft van 2018. Bepaling van de knelpunten en oplossingen gebeurt in nauwe samenwerking met bewoners. Zoals hiervoor al aangeven is hiervoor een Wijk Ontwikkel Plan opgesteld. Binnen het project is ook aandacht voor duurzaamheidsmaatregelen in de wijk.

Rioleringsplan.

De uitvoering van de in het GRP genoemde projecten verloopt voorspoedig. In 2017 vonden grootschalige rioleringswerkzaamheden plaats in Bemmel (omgeving Bosweistraat en gedeelte van Oostervelden) en Huissen (’t Zand). Er is daarbij bijzondere aandacht voor duurzaamheid en klimaatontwikkelingen. Het beheer en onderhoud van de voorzieningen loopt volgens plan.

Openbaar Groen.

Na een forse teruggang in kwaliteit door bezuinigingen is er nu meer geld beschikbaar voor onderhoud en vervanging. Jaarlijks is er structureel € 358.000 extra voor onderhoud, maaien gazons en onkruidbestrijding op verharding. Ook kan jaarlijks tot een bedrag van € 115.000 beplanting en bomen worden vervangen.

Wethouder Witjes

Onderwijs.

Sinds 1 januari 2017 kunnen alle kinderen in Lingewaard naar een voorschoolse voorziening. Als ouders niet in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag, subsidieert de gemeente de kosten voor ouders, die dan wel een inkomensafhankelijke ouderbijdrage betalen. In 2017 hebben we met het veld gewerkt aan vergroting van het bereik van de peuteropvang.
Voor de huisvesting van het toenemende aantal leerlingen van de basisschool de Boemerang in de wijk Loovelden in Huissen zijn in 2017 vier extra lokalen opgeleverd en in gebruik genomen.
In 2017 is een start gemaakt met de renovatie van het scholencomplex aan het Ot en Sienpad in Huissen. Naast de investeringen van de gemeente leveren ook de schoolbesturen een aanzienlijke financiële bijdrage. Behalve de 2 scholen worden er ook 2 kinderdagverblijven en een consultatiebureau in het complex ondergebracht.

Kwetsbare jeugd.

De gemeente heeft een wettelijke zorgplicht ten aanzien van jongeren die dat nodig hebben. We hebben voor kwetsbare jeugdigen algemene, preventieve voorzieningen en zwaardere specialistische voorzieningen beschikbaar. Deze zorg voor kwetsbare jeugd is als volgt ingericht.

• Algemene, vrij toegankelijke en preventieve voorzieningen zoals  welzijnswerk, voortgezet onderwijs, schoolmaatschappelijk werk en het JongerenNetwerk. Jongeren kunnen daar terecht voor ondersteuning op het gebied van bijvoorbeeld inkomen, huisvesting, opleiding of dag-invulling. We hebben in 2017 deze eerstelijnsvoorzieningen uitgebreid en we hebben ‘innovatiesubsidies’ toegekend om nieuwe mogelijkheden te onderzoeken. Voorbeelden hiervan zijn ‘School is Cool’ en de activiteiten van de Stichting Familiekracht.
• Tweedelijnszorg die wordt ingezet als alle andere mogelijkheden van algemene en preventieve voorzieningen geen antwoord bieden op de ondersteuningsvraag. Het consulententeam Jeugd zorgt voor indicaties tot de zwaardere zorgvormen.
• Andere vormen van toegang tot de geïndiceerde zorg, zoals verplichte hulp die is opgelegd door de kinderrechter en doorverwijzing naar de tweedelijnszorg door huisartsen en medisch specialisten.  In 2017 is een pilot gestart waarbij een gedragswetenschapper de huisartsen ondersteunt bij opvoed- en opgroeivragen van kinderen en hun ouders.

Ook in 2017 zorgden wij voor een goed pakket van Jeugdhulp-voorzieningen. Voor een gedetailleerd overzicht van het gebruik en van de kostenontwikkeling verwijzen wij naar de toelichting op de jaarrekeningcijfers. In 2017 viel op dat er een toename van zorgvragen is, met name in de Jeugd GGZ. Dit sluit aan bij wat we ook landelijk constateren.
Het door-ontwikkelen van het instrumentarium voor sturing en monitoring van resultaten op het gebied van jeugdhulp is een belangrijk punt van aandacht voor 2018.
De klanttevredenheid over onder meer de toegang tot en de samenhang in de geboden hulp en ondersteuning was in 2017 voldoende tot ruim voldoende. Deze tevredenheid is toegenomen ten opzichte van het voorafgaande jaar.

Sinds 1 april 2017 is het maatschappelijk werk op scholen uitgebreid en zijn er nu twee
maatschappelijk werkers die verbonden zijn aan de basisscholen, OBC Huissen en OBC Bemmel. Op
de beide OBC’s zijn zij nu een vaste dag per week aanwezig, waardoor de lijnen tussen de
medewerkers van school en de maatschappelijk werkers veel korter zijn geworden.

Statushouders.

In 2017 bedroeg de totale taakstelling huisvesting statushouders 71 personen. Deze taakstelling hebben we bereikt. We willen dat statushouders zoveel mogelijk zelfredzaam zijn. We hebben daarom in een Speerpuntennotitie Statushouders 2017-2018 vier speerpunten benoemd:

• statushouders wijzen op het belang van het leren van de Nederlandse taal. Daarbij ligt de nadruk op ‘spreken’;
• statushouders nog sneller aan werk en dus aan inkomen helpen. Zo zijn zij financieel onafhankelijk en kunnen ze sneller inburgeren;
• aanbieden van adequate hulp aan kinderen en volwassenen met trauma’s;
• vroegtijdig aanbieden van extra ondersteuning bij kwetsbare groepen.

In 2017 zijn twee trajecten afgerond als verplicht onderdeel van het inburgeringsexamen. In totaal namen hieraan 65 personen deel.
Crematorium.

De plannen voor vestiging van een crematorium zijn in 2017 van de grond gekomen. Het bestemmingsplan is eind 2017 vastgesteld.  In 2018 wordt het ontwerp verder uitgewerkt. Naar verwachting wordt begin 2019 met de bouw begonnen.

Dienstverlening.

In 2017 zijn meer reisdocumenten verstrekt. Tijdens de zomerperiode is vanwege het optreden van lange wachttijden, de bezetting van de balies opgeschaald.
Om onze inwoners optimaal van dienst te kunnen zijn, zijn we verder gegaan op de ingeslagen weg om de website nog meer gebruikersgericht op te zetten. We bieden ook steeds meer producten digitaal aan. De inwoner krijgt ook inzicht in de status van de producten die hij/zij (digitaal) heeft aangevraagd.
Dit leidt tot een verbetering van de digitale dienstverlening en een stijgende aantal digitale klantcontacten.

Tot zover een samenvatting van de meest opvallende punten uit het jaarverslag 2017. Meer uitgebreide verslagen en toelichtingen staan onder de verschillende programma’s.